อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ อรหนฺตานํ เตสํ มคฺคสจฺจญฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติฯ

(ง) ปจฺจนีกโอกาโส

[151] ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ…เป.…ฯ

(จ) ปจฺจนีกปุคฺคโลกาสา

[152] ยสฺส ยตฺถ ทุกฺขสจฺจํ นุปฺปชฺชิสฺสติ…เป.…ฯ

(ยสฺสกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ สทิสํ, สมุทยสจฺจํ มคฺคสจฺจํ นานากรณํ, อคฺคมคฺคสฺส ภงฺคกฺขเณ, อรหนฺตานํ อสญฺญสตฺตานํ เตสํ ตตฺถ มคฺคสจฺจญฺจ น นิรุชฺฌิสฺสติ สมุทยสจฺจญฺจ นุปฺปชฺชิสฺสติ)ฯ

(4) ปจฺจุปฺปนฺนาตีตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

[153] ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิตฺถาติ? อามนฺตาฯ

ยสฺส วา ปน…เป.…ฯ

(ปจฺจุปฺปนฺนอตีตา [ปจฺจุปฺปนฺเนนาตีตา (สฺยา.)] ปุจฺฉา อุปฺปาทวาเรปิ อุปฺปาทนิโรธวาเรปิ ยสฺสกมฺปิ ยตฺถกมฺปิ ยสฺสยตฺถกมฺปิ อนุโลมมฺปิ ปจฺจนีกมฺปิ สทิสํ, อสมฺโมหนฺเตน วิภชิตพฺพา)ฯ

(5) ปจฺจุปฺปนฺนานาคตวาโร

(ก) อนุโลมปุคฺคโล

[154] (ก) ยสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ ตสฺส สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสตีติ?

อคฺคมคฺคสฺส อุปฺปาทกฺขเณ อรหนฺตานํ จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ ยสฺส จิตฺตสฺส อนนฺตรา อคฺคมคฺคํ ปฏิลภิสฺสนฺติ ตสฺส จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชติ, โน จ เตสํ สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติฯ อิตเรสํ อุปปชฺชนฺตานํ ปวตฺเต จิตฺตสฺส อุปฺปาทกฺขเณ เตสํ ทุกฺขสจฺจญฺจ อุปฺปชฺชติ สมุทยสจฺจญฺจ นิรุชฺฌิสฺสติฯ

(ข) ยสฺส วา ปน สมุทยสจฺจํ นิรุชฺฌิสฺสติ ตสฺส ทุกฺขสจฺจํ อุปฺปชฺชตีติ?